Een menselijk leven is kort en eindig, maar de nalatenschap van sommige mensen gaat veel langer mee. In ‘Zijn Erfenis’ bekijken we de nalatenschap van de iconen van de game-industrie, waarbij die nalatenschap soms absoluut gigantisch is.

Vandaag bekijken we Nolan Bushnell, een man zonder wie de game-industrie mogelijk nooit had bestaan in zijn huidige vorm. Was de uitvinder van de originele videogame Ralph Bear de grootvader van de game-industrie, dan is Nolan Bushnell de vader waarbij hij ongetwijfeld evenveel houdt van de game-industrie als van zijn acht andere kinderen. Het leven van Nolan Key Bushnell begon op 5 februari 1943 in het Amerikaanse stadje Ogden, in de staat Utah. Bushnell kende hier een rustige jeugd waarbij hij veel tijd doorbracht in het plaatselijke Lagoon Amusement pretpark. Hij werkte er zelfs jarenlang als studentenbaantje. Bushnell was dan ook gefascineerd door het pretpark, waarbij vooral het lunapark zijn aandacht trok. In het lunapark speelden de bezoekers allerlei spelletjes – zoals het grijpen van een beer met een grijphaak – om prijzen te verdienen. Die spelletjes vond hij zeer tof en hij wilde ze later zelf gaan maken en verkopen. Iets luchtiger was zijn liefde voor de Japanse concurrent voor het schaken, Go, waaraan Bushnell eveneens veel tijd besteedde.


In de jaren ’60 begon Bushnell een universitaire opleiding aan de University of Utah College of Engineering, een school die veel onderzoek verrichte naar computergraphics. Hierdoor had de universiteit vele computers waarbij deze computers ook gebruikt konden worden om één van de allereerste computergames ooit te spelen. Het spelen en bestuderen van het spel ‘Spacewar!’ was namelijk een belangrijk onderdeel van hun curriculum. De universiteit ontwikkelde in die periode dan ook verschillende versies van Spacewar! als onderdeel van hun onderzoek. Ook Bushnell was hierbij betrokken en hij raakte onder de indruk van de game. Hij geloofde dat de game prima zou werken in een lunapark en hij wilde dan ook zijn eigen versie ontwikkelen. Hij studeerde af in 1968 en opende in 1969 samen met collega Ted Dabney het bedrijfje Syzygy. Onder deze simpele naam ontwikkelden ze de Spacewar kloon Computer Space. De machine werd op de markt gebracht door Nutting Associates waarbij ze hem plaatsten in cafés, hetgeen niet het beoogde publiek was van de ontwikkelaars. Hierdoor was de game een flop en Syzygy brak met Nutting.

Bushnell geloofde dat Syzygy beter kon doen en ze gingen onafhankelijk verder. Hiervoor moest Syzygy wel eerst een officiële firma worden, maar bij het inschrijven van hun bedrijf stootten Bushnell en Dabney op een probleem. De naam was al in gebruik door een kaarsenmakerij van een hippie gemeenschap. Gelukkig had Bushnell nog wat inspiratie. Hij schreef meerdere termen uit het spel Go op een papiertje en hij koos de naam die hem het meeste aansprak: Atari. Onder de naam Atari sloten ze een contract met Bally Manufacturing waarbij ze beloofden een racegame voor de arcadehallen te ontwikkelen. Ze huurden Al Alcorn in als derde werknemer. Bushnell vreesde echter dat een racegame te moeilijk was voor Alcorn die nog geen werkervaring had. In mei 1972 had Bushnell op een beurs een demonstratie van de console Magnavox Odyssey gezien waar Magnavox een tennisgame toonde. Bushnell bedacht een variant op Tennis in de vorm van Pong en hij liet Alcorn de game ontwikkelen. Hiervoor moest Bushnell later wel een vergoeding betalen aan Magnavox, maar dat was een detail.


Pong was namelijk een echte hit. In november 1972 was de eerste versie van Pong afgewerkt. Als test werd de arcadegame, bestaande uit een gewone zwart-wit televisie en onderdelen van een wasautomaat, in een café geplaatst. Al na enkele dagen bleek de game een grote hit, mensen schoven namelijk al vanaf ’s morgens aan om de game te kunnen spelen. De game werd zoveel gespeeld dat het spel blokkeerde omdat de automaat gewoon vol geld zat. Het plaatselijke succes overtuigde Bally, Nutty en andere bedrijven echter niet. Ze wilden de game niet op de markt brengen, dus besloten ze de game zelf op de markt te brengen. De game werd snel een hit waar Bushnell duidelijk van kon profiteren. Dabney verging het echter minder goed. Die werd door Bushnell naar buiten gewerkt tegen een klein prijsje. Dabney had hierbij weinig keuze want Bushnell had gedreigd om alle bezittingen van Atari onder te brengen in een ander bedrijf zodat Atari achterbleef als een lege, waardeloze doos. Dabney koos uiteindelijk eieren voor zijn geld en verliet Atari.

Het was niet de enige smerige zet die Bushnell zou doen in deze periode. Omdat arcadegames een nieuwe markt was, produceerde en verkocht Atari al sinds het Syzygy tijdperk pinball-games. De verkoop daarvan ging vlot, maar Bushnell had een hekel aan het feit dat distributeurs altijd exclusieve deals wilden. Hij kon zijn succesvolle pinball-games hierdoor maar via één distributeur verkopen. Om dit te omzeilen ging hij samenwerken met Joe Keenan, de buurman van Bushnell. Onder leiding van Bushnell opende Keenan ‘Kee Games’ dat eveneens pinball-machines ging verkopen. Kee Games verkocht hierbij praktisch klonen van Atari machines waardoor Atari hun contracten kon omzeilen. De relatie tussen Atari en Kee Games werd al in 1974 ontdekt, maar Kee Games was zo succesvol dat Keenan werd gepromoveerd tot president van Atari. Atari was namelijk sterk aan het groeien en het had vier succesvolle arcadegames op de markt waaronder Pong en Breakout, waarbij die laatste werd ontwikkeld door een tweetal jonge genieën, Steve Jobs en Steve Wozniak. De arcadehallen waren echter niet genoeg voor Bushnell.