Heb je altijd al eens in iemands brein willen kijken? Even rondsnuffelen in diens gedachten om erachter te komen of het hierbinnen net zo’n chaos is als de persoon zelf? Voor Razputin is dit de normaalste zaak van de wereld. We leerden deze circusartiest met paranormale krachten in 2006 kennen en kunnen zijn avontuur nu eindelijk vervolgen.

De release van Psychonauts staat me nog goed bij. Ik was weggeblazen door de bijzondere Razputin, het leuke verhaal en de bizarre personages en omgevingen. Niet voor niets gaf ik de game destijds een 91 in mijn recensie, een cijfer dat ik tot de dag van vandaag verdedig tegenover mensen die de game juist veel te bizar vonden. En laat me maar meteen met de deur in huis vallen: zij kunnen dit vervolg gerust laten liggen. Het absurdisme is nog eens vermenigvuldigd en de werelden waar je in rond loopt zouden niet misstaan in een horrorfilm. Toch weet de cartooneske uitstraling en een goede mix tussen serieuze onderwerpen en humor voor een stukje relativering te zorgen.


Ook in dit vervolg stappen we in de huid van Raz. Daar waar hij in het origineel deel mocht nemen aan een trainingskamp van de Psychonauts, een organisatie voor alles wat te maken heeft met het mentale gestel, daar mag hij nu daadwerkelijk meelopen op het hoofdkantoor. Niet als volwaardig lid, net als ieder ander is hij een stagiair die zijn plaats moet verdienen. Van zijn verwachting dat hij direct mee mag op missies om grote zaken op te lossen komt dan ook weinig terecht, in plaats daarvan zal hij mee moeten helpen bij het sorteren van de post. De situatie verandert al snel als blijkt dat er zich een mol binnen de organisatie begeeft en dat de leider van de Psychonauts, Truman Zanotto, in coma is geraakt. Mocht je Psychonauts of de VR-ervaring Rhombus of Ruin niet gespeeld hebben dan hoef je niet bang te zijn dat je in het diepe gegooid zult worden, bij het opstarten van de game krijg je een handig introductiefilmpje die het verhaal duidelijk uitlegt.

Het verhaal speelt zich grofweg af in twee locaties. De eerste zijn de hubwerelden waarvan het eerder genoemde hoofdkantoor een voorbeeld is. Je kunt vrij rondlopen, met mensen praten, sidequests proberen op te lossen en collectibles verzamelen. De tweede betreffen de levels zelf en deze benader je door een deurtje op iemands brein te plakken en zo zijn gedachten binnen te stappen. Bij een tandarts zul je via tandvlees en tanden je weg moeten vinden terwijl je bij de kapper te maken krijgt met luizen die je vertragen. Tijdens deze levels zul je regelmatig worden aangevallen door angsten en emoties die mensen niet vreemd zullen zijn. Te denken valt aan spijt en twijfel die respectievelijk zware gewichten op je laten vallen of je vertragen. Het aanhalen van mentale problemen in de vorm van vijanden is overigens niet gedaan om louter als grap te laten dienen, ontwikkelaar Double Fine behandelt het met veel respect en weet de eveneens aanwezige humor op gepaste wijze te combineren zonder de serieuze onderwerpen als lachwekkend te doen ervaren.


Gelukkig staat Raz niet machteloos, zo kan hij psychische krachten aanwenden om zich te weren. Voorbeelden zijn pyrokinese om vijanden in brand te steken, PSI-Punch om rake klappen mee uit te delen en PSI-Blast om schoten mee te lossen. De vijanden hebben ieder hun eigen zwaktes en kunnen met de juiste aanval meer schade worden toegedaan. Overigens zijn niet al deze psychische krachten enkel als aanvalsmiddel bedoelt, zo kun je met helderziendheid door de ogen van een ander kijken en zelfs met dieren praten. Veel van deze krachten zijn al direct beschikbaar en te upgraden op het moment dat je in level stijgt en naarmate je verder komt in de game zullen er nog eens de nodige krachten bij komen. Ondanks de veelzijdigheid aan opties is de combat één van de zwakste onderdelen. Door de veelvoud aan vijanden die de game op je afstuurt is het nogal chaotisch en resulteert het al snel in het willekeurig op knoppen drukken in plaats van tactisch te werk te gaan.

De actie vormt slechts een klein onderdeel van het geheel – zo zijn er ook geen vijanden in de hubwerelden – dat verder vooral is ingevuld met platformen. Regelmatig zul je goed na moeten denken en een route moeten plannen om alle collectibles (denk aan emotionele bagage waarvoor je eerst het label moet zien te vinden) te pakken te krijgen, tegelijkertijd moet je er rekening mee houden dat je pas later krachten ontgrendelt die nodig zijn om hier daadwerkelijk in te slagen. Werelden later opnieuw bezoeken is dan ook zeker aan te raden. Toch is er ook hier een kleine kritiek te plaatsen en dat is dat de camera niet altijd het overzicht weet te bewaren en bijsturen in kleine ruimtes geen verbetering geeft.


Net als zijn voorganger is Psychonauts 2 een unieke game te noemen. In basis draait het om actie en platformen, een blauwdruk die op vele games toepasbaar is. Wat Psychonauts echter uniek maakt zijn de werelden, de personages en het verhaal. Ieder van deze elementen hebben de Double Fine magie toegediend gekregen, waarbij ook het benoemen van de stemacteurs niet mag ontbreken. Of het nu gaat om Richard Steven Horvitz die de stem van Raz uitstekend weet neer te zetten of de ondersteunende karakters (waaronder Jack Black); ieder levert zijn bijdrage op overtuigende wijze. Ik besef me dat dit vervolg, net als bij het origineel, niet voor iedereen is weggelegd. Ben je daarentegen iemand die best een experimenteel project durft aan te gaan, laat je met deze game dan verrassen. Dan zal ik je komen helpen om het standpunt te verdedigen.