Mijn nachtrust had aardig te lijden onder de komst van Civilization IV. “Nog één beurtje maar”, zei ik ’s nachts tegen mijn online partner, waarna we nog zo’n anderhalf uur bezig bleven. Gelukkig heb ik dit gedrag na een tijdje beter kunnen reguleren. Ik ben alleen bang dat Sid Meier’s Civilization V hier opnieuw verandering in gaat brengen. In deze preview blikken we alvast vooruit op de game.

Civilization IV was, zeker na de uitbreidingen, een vrij complete game. In plaats van hier nog verder op voort te bouwen is dan ook besloten om voor Civilization V wel de kern van de gameplay te houden, maar daar vervolgens anders mee verder te gaan. De basis blijft dus intact: het is nog steeds een turn-based strategiegame waarin je in de prehistorie begint met een groepje settlers waarmee je een eerste dorpje bouwt. Dit schamele begin van je rijk breid je verder uit door nieuwe gebouwen te plaatsen, meer dorpen te stichten en je technologie te ontwikkelen. Uiteindelijk breng je je samenleving door de hele geschiedenis heen tot in de toekomst. De game win je door op een bepaald vlak uit te blinken: je kan uiteraard winnen door je tegenstanders te verslaan, maar ook door als eerste een ruimteschip te bouwen of door op diplomatisch vlak de beste te zijn.


In de basis is het dus nog heel herkenbaar een Civilization game. Tegelijkertijd zijn veel dingen geschrapt: religie, spionage, en zelfs de vertrouwde schuifbalk waarmee je tussen wetenschap of geld kiest, missen allemaal. Ook is er gesleuteld aan dingen die tot nog toe altijd hetzelfde zijn gebleven, en zijn er natuurlijk nieuwe dingen toegevoegd. De eerste verandering die je zal opvallen is dat de kaart, die voorheen altijd uit vierkante tegels bestond, nu zeshoekige tegels heeft. Dit heeft als resultaat dat het terrein veel natuurlijker oogt, en daarbij is het verplaatsen van eenheden nu logischer. Voorheen was het zo dat het het meest efficiënt was om je eenheden diagonaal te verplaatsen, maar nu maakt dit niet meer uit.

Ook de combat is op de schop gegaan. In elke voorgaande Civilization game kon je zoveel eenheden als je wou op een tegel stapelen. De beste gevechtstactiek was dan ook om je eenheden op een grote stapel te gooien en daarmee vijandelijke steden aan te vallen (die tegelijkertijd door hun eigen stapel verdedigd werden). Civilization V brengt een einde aan deze tactiek door je enkel toe te staan om één militaire eenheid op een tegel te zetten. Dit zou als effect moeten hebben dat de gevechten uit de steden gehaald worden en naar het landschap gebracht worden. Tactische beslissingen en de plaatsing van je eenheden worden hierdoor veel belangrijker. Een bergpas is bijvoorbeeld nu goed te gebruiken door een van jouw eenheden om een groep vijanden op afstand te kunnen houden. Bij het plaatsen van een nieuwe stad moet je nu niet meer enkel kijken naar de aanwezige grondstoffen, maar ook of de positie goed te verdedigen valt.


Naast de gevechten is ook de diplomatie aangepast. In Civilization IV kon je door getallen zien wat een andere AI-samenleving van je dacht. Zo kon je precies het effect bekijken dat bijvoorbeeld de keuze voor een bepaalde religie had. Diplomatie werd dus een zaak van het maximaliseren van deze getalletjes. In Civilization V kan je deze informatie niet meer zien, want Firaxis probeert een wat natuurlijker aanpak neer te zetten. De AI-spelers moeten als echte, geloofwaardige personen over komen. Dit begint al met de presentatie: het diplomatiescherm neemt nu het volledige beeld in beslag en toont je de andere leider in een geanimeerde 3D-omgeving. De andere leider spreekt zelfs in zijn eigen taal. De AI-spelers moeten ook meer onvoorspelbaar zijn. Weliswaar heeft elke leider zijn eigen voorkeuren (je weet van tevoren dat Elizabeth veel gaat inzetten op de scheepvaart), maar toch zullen ze de ene keer heel anders reageren dan een volgende keer.